3 min read
Kunnen gemeenten en onderwijs het tekort aan personeel oplossen?
Peter Kok
5-apr-2022 9:10:18

In december 2021 stonden er 387 duizend vacatures open, een nieuw record, terwijl het laagterecord in arbeidsmarktactiviteit eveneens gebroken is. Dat personeel moeilijk te krijgen is, is een understatement.
Het is een walhalla voor de 10,7% van de beroepsbevolking die wel actief op zoek is en het bij de concurrent wil gaan proberen of een carrièreswitch wil maken, keuze en kansen genoeg. ABN AMRO voorspelt dat de krapte op de Nederlandse arbeidsmarkt een permanent probleem is.
Vergrijzing speelt een rol, maar de groeiende economie draagt ook in grote mate bij aan het probleem. Verwacht wordt dat het percentage vacatures tot 2024 met 3,6% toeneemt, terwijl het arbeidsaanbod slechts met 2,9% toeneemt. Een flink gat in vraag en aanbod die de 'talentenjacht' alleen maar meer zal aanzwengelen.
Grotere uitdagingen in personeel bij gemeenten en onderwijs
Iedere branche heeft last van de krapte op de arbeidsmarkt, maar gemeenten en onderwijs hebben daar bovenop nog extra uitdagingen.
Gemeenten hebben een hoog aandeel 55-plussers in dienst. Twee keer zo hoog als gemiddeld! Als je vooruit kijkt wordt verwacht dat de komende vijf tot zes jaar een zesde deel van het personeel de pensioenleeftijd heeft bereikt en dat over tien jaar zelfs een derde van het huidige personeelsbestand met pensioen is. Uitgaande van 171.050 medewerkers in dienst bij gemeenten (dec. 2020), zijn er over tien jaar dus 57.016 medewerkers met pensioen.
Onderwijs heeft zijn eigen uitdagingen. De werkdruk is enorm gestegen, wat leidt tot een hoog ziekteverzuim, maar dit zorgt ook voor uitstroom van personeel naar andere branches. In 2024 wordt een tekort verwacht van 3.000 voltijdbanen. De stijging in de werkdruk komt onder andere door extra taken die leraren erbij hebben gekregen en dat zijn vooral administratieve taken.
Krapte op de arbeidsmarkt en toch groeien, kan dat?
Op werk.nl worden drie strategieën geadviseerd om personeelstekort tegen te gaan. Aantrekken van nieuw talent, werk anders organiseren en medewerkers boeien en binden. Maar laten we eerlijk zijn, met zo'n groot tekort aan personeel in alle branches, past iedereen zoveel mogelijk die strategieën toe. Dus hoe kun je in een branche met extra uitdagingen zoals onderwijs en gemeenten dan nog concurreren?
Zowel bij gemeenten als in het onderwijs zijn er grote hoeveelheden administratieve taken. Door juist die taken anders te organiseren kun je een grote slag slaan. Daarnaast zijn er gelukkig ook wat positieve ontwikkelingen die bijdragen aan het opvangen van het lerarentekort.
De aanpak van het lerarentekort in het onderwijs
Als je kijkt naar de populaire studiekeuzes in 2021 zie je dat de populariteit van de PABO weer toeneemt en dat de lerarenopleiding 2e graads niet verder daalt. Een andere ontwikkeling is dat de overheid investeert in het onderwijs met diverse potjes voor verschillende doeleinden. Bijvoorbeeld een verhoging van budget, die bedoeld is om de ergste personeelstekorten op te lossen en personeel een hoger salaris te geven. Maar ook een budget om de werkdruk in het primair onderwijs terug te dringen en een investering waarmee leraren zich verder kunnen blijven ontwikkelen waarmee het vak aantrekkelijker wordt.
Schoolleiders kunnen winnen met de virtuele onderwijsassistent
Administratieve taken binnen het onderwijs zijn goed door software robots uit te voeren. Zie het als een virtuele onderwijsassistent die op administratief vlak onderwijsondersteuning biedt aan docenten en onderwijsadministratie. Daarmee wordt een deel van de werkdruk bij docenten weggenomen, die zich vervolgens meer kunnen focussen op hun primaire taak, waar zij hun werkplezier uit halen.
Pensioen uitstroom bij gemeenten is kans op digitale transitie
De pensioen uitstroom bij gemeenten raakt voor een groot deel de functies met veel administratieve handelingen. In onze ervaring zien gemeenten hier zelf kansen om deze functies op een andere manier in te vullen dan met mensenhanden. De uitstroom is voor gemeenten een kans om processen te automatiseren en te optimaliseren. Juist de administratieve lasten kun je heel goed (deels) laten overnemen door software robots.
Robotiseren van processen helpt personeelstekort op te vangen
Je maakt het met software robots mogelijk om het personeelstekort (deels) op te vangen. Een digitale workforce die nooit ziek wordt, 24/7 doorwerkt en precies doet wat je vraagt. Een positief bijeffect is dat het werk van de medewerkers interessanter wordt waardoor je ze kunt boeien en binden. Je wordt vernieuwend en daarmee ook weer aantrekkelijker voor nieuw talent. De drie geadviseerde strategieën pas je hiermee ook gelijk toe.
Wil je meer weten over RPA en de specifieke toepassingsmogelijkheden voor gemeenten of onderwijs? Bekijk dan ons webinar.
![]() |
Peter Kok |
PS Vergeet niet te abonneren op onze blog updates!